İçindekiler
İşkur tarafından düzenlenen Meslek edindinme kurslarının yerini şimdilerde “İşbaşı Eğitim Programı” almıştır. İşveren ve işçi açısından oldukça olumlu sonuçlar doğuran sistem işsizliği azaltarak işsizlerin mesleki açıdan tecrübe edinmesini, kendilerini geliştirmelerini sağlayan bir programdır. Çalışan ve işveren kendi çalışacağı kurumu kendileri seçeceği gibi, işyerini kendilerinin bulamaması durumunda da Kurumdan yardım isteyebileceklerdir. Ayrıca İşbaşı Eğitim Programı sayesinde çalışan işçilere İşkur tarafından maaş ve GSS (Genel Sağlık Sigortası) sağlanmaktadır.
Ülkemizde işsizlik sayısının yüksek olmasından dolayı Cumhurbaşkanı’nın istihdam seferberliği başlatması üzerine farklı özel şirketler ile İşkur çalışmalarını başlatarak meslek edindirme kurslarına başladılar. Meslek liselerinin kaldırılmasından sonra özel sektörde işsizlik açığının fazla olmasıyla bu açığın kapanmasını amaçlayan meslek edindirme kursu işvereni pek de mutlu etmemiştir. Vergi primleri ve sgk primleri için bütün giderlerin devlet tarafından karşılandığı bu sistem çalışanın çalışma ortamını beğenmemesi, önerilen ücretin yeterli olmaması, yeterli beceriye sahip eleman bulunamaması gibi birçok nedenlerle beğenilmemiştir. İşbaşı eğitim programı ile işverenin çalıştıracağı işçiyi tanıması ve işçiyi iş başında yetiştirmesi amaçlanmaktadır.
İşkur’ un Başlattığı İşbaşı Eğitim Programı Nedir?
2009 yılından itibaren uygulanmakta olan program özel sektör işyerlerinde deneyimi olamayan işsizlerin işbaşında tecrübe kazanmasını ve işe daha kolay bir şekilde yerleştirilmesini sağlamaktadır. Mesleki eğitim vasfı içermeyen temizlik görevlisi, çaycı v.b. gibi işler için uygulanmaz. En az iki ve daha fazla kişinin çalıştırıldığı işyerlerinde uygulanmaktadır. 2-10 arası kişinin çalıştığı işyerinde 1 kişi, 10 dan fazla çalışanı olan işyerinde ise çalışan sayısının %10 u kadar kişi programa katılabilmektedir.
Peki Bu Kadar Anlattığımız İşbaşı Eğitim Programından Kimler Faydalanabilmektedir?
Bu programdan faydalanmak için kuruma kayıtlı işsiz olmak gerekmektedir. 15 yaşını doldurmuş olmak, işverenin birinci ve ikinci derecede kan hısımı veya eşi olmamak, emekli olmamak, programın başlama tarihinden önceki 3 aylık dönemde o işyerinin çalışanı olmamak gerekir. Ayrıca iş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanmış olmak, program başlamadan önceki son 1 ayda uzun vadeli sigorta kollarına ait primi yatırılmamış olma şartları da gerekmektedir. Bu şartları sağlayan tüm ortaöğretim-yükseköğretim-açıköğretim öğrencileri, işsizlik ödeneği alanlar, isteğe bağlı sigortalı sayılanlar, sosyal yardım, engelli maaşı, dul ve yetim aylığı alanlar ile tarımsal faaliyette bulunanlar işbaşı eğitim programından faydalanabilirler.
İşbaşı Eğitim Programından Hangi İşverenler Faydalanmaktadır?
Çalışan açısından saydığımız başvuru şartlarını şimdi de işverenler açısından inceleyelim. İşbaşı eğitim programı en az 2 kişinin sigortalı çalıştığı kamu kurumu olmayan tüm işyerlerinde uygulanmaktadır. Özel sektör işyerleri, ticaret ve sanayi odaları, vakıflar, dernekler, bankalar, noterler, aile hekimleri, okul aile birlikleri, öğretmenevleri gibi yerler programdan yararlanabilirler. Katılımcıların %50’sinin program süresi kadar istihdam edeceğinin taahüdünü beyan etmesi gerekmektedir. İşyerlerinin aynı il sınırları içerisinde çalışan toplam işçi sayısı üzerinden kontenjan hesaplanmaktadır. Ayrıca işverenler eğitim süresince herhangi bir gider ödememekte gss, iş ve meslek hastalığı primleri devlet tarafından ödenmektedir.
İşkur’ a kayıtlı işyerleri hakkında;
İEP’den yararlanan işverenden vergi, SGK prim borcu ve SGK veya İŞKUR tarafından kesilmiş idari para cezasının olmadığına dair belge istenmeyecektir. Kısa çalışma ödeneği ve ücret garanti fonundan yararlanan işyeri sahipleri, yararlandıkları süre boyunca yeni katılımcı talebinde bulunmayacaklardır. Eğer işveren katılımcıların en az yüzde ellisinin program sonunda istihdamının taahhüt edilmesi durumunda, fiili çalışan sigortalı sayısının en fazla yüzde otuzuna kadar katılımcı talep edebileceklerdir. İşkur, işbaşı Eğitim Programından sorumlu bir asli bir de yedek sorumlu atayacaktır. Sorumlu memurların görevleri programa ilişkin bilgi ve belgelerin işverenle iletişime geçilerek ibraz edilmesini sağlamak, yasal konularda işvereni bilgilendirmektir. Ayrıca en az 1 kere programını ziyaret etmeleri gerekmektedir. İstidam yükümlülüğünün yerine getirilmesinde yarı zamanlı, periyodik çalışma, yevmiyeli eleman, ekstra eleman gibi çalıştırılması halinde bu kapsamda çalıştırılan işçiler de dikkate alınacaktır. İşbaşı Eğitim Programı katılımcılarının devamlılığını kontrol etmek işverene aittir. Bu anlamda İŞKUR devamlılığın kontrolü için elektronik sistem kullanabilecektir. İşbaşı eğitim programına katılanlara geldikleri fiili gün kadar ödeme yapılmaktaydı. Ancak değişiklikle birlikte zaruri giderlerin yanı sıra katılımcının devam ettiği günler dikkate alınarak hafta tatili günleri için de ödeme yapılabilecektir. Program başında istiham taahhüdü verilmişse taahhüdün yerine getirilip getirilmediği kontrol edilir. Eğer istidam taahhüdü yerine getirilmemişse devam eden programlar sonlandırılır, katılımcıya ödenen tutarlar faiziyle işverenden tahsil edilir ayrıca işveren kurs ve programlardan 12 ay süreyle men edilmektedir.
İşbaşı Eğitim Programının Süresi ve Ücreti Ne Kadardır?
İşkur tarafından başlatılan işbaşı eğitim programının süresi en az 3 ay en fazla 12 ay veya azami 320 fiili gün sayısıdır. Bu süreler içerisinde haftada en fazla 45 saat çalışılabiliyor. Eğer çalıştığınız işletme haftanın 5 günü çalışıyor ise günde 9 saat, 6 gün çalışıyor sadece Pazar günü izin kullanabileceğiniz bir yer ise günde 7,5 saat çalışmaya denk gelmektedir.
İşkur tarafından belirlenen çalışana ödenecek zaruri giderlerin karşılığı olan miktar 50 TL dir. Ayrıca daha öncede bahsettiğim gibi çalışanının genel sağlık sigortası, iş ve meslek kazası primleri devlet tarafından ödenmektedir.
İşbaşı Eğitim Programına Nerede ve Ne Zaman Başvurabiliriz?
İşbaşı eğitim programına 81 ilde bulunan Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüklerine istediğiniz zaman ve istediğiniz yerde başvuru yapabilirsiniz yani zaman ve yer kısıtlaması bulunmamaktadır. Başvuru yaptığınız zaman ücretsiz olarak iş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden yararlanırsınız. Ancak İşbaşı Eğitim programına hangi ilden başvuru yapıyorsanız o ilde çalışmaya başlama mecburiyetiniz bulunmaktadır.
İşbaşı Eğitimi Programı Hakkında Bilmeyenler;
Kursiyerler ve katılımcılar için kurs/programlar arasında 6 ay bekleme süresi bulunmaktadır. Ancak kurs sonrasında bir ay içinde aynı meslekte düzenlenen işbaşı eğitim programına katılmak isteyenler için bu şart aranmamaktadır. Ayrıca, yirmi dört ay içinde en fazla üç yüz yirmi fiili günü geçmemek kaydıyla iki işbaşı eğitim programı arasında bekleme süresi üç ay olarak uygulanmaktadır. İşkur İşbaşı Eğitim programı ihlal edenler içn ayrıca denetim, yaptırım ve cezalar uygulamaktadır. B u yüzden İşkur’ un istihdamından faydalanarak işe giren çalışanlar kendileri başka iş bulduklarında, işe devam etmediklerinde 1 yıl hak kaybına uğramaktadırlar. Çalışanlar işsizlik maaşı, işbaşı eğitimi yada diğer fonlardan yararlanamamaktadır. Eğer işyeri ile ilgili bir problem oluşursa İşkur ödediği parayı yasal faizi ile geri almaktadır.
Son olarak işsizliğin giderek arttığı ülkemizde bu türden birçok program istihdam sağlamak için katkıda bulunsa da çalışılan sürenin emeklilik süresinden sayılmaması, çalıştığın sürenin uzunluğuna karşılık alınan ücretin azlığı gibi birçok dezavantajı da beraberinde getirmektedir. Bu yönden işverenlerin işine gelen bu tarz programlar birçok işletmeci tarafından suiistimal edilmektedir. En kısa zamanda bu suiistimallerin önüne geçecek yeni eğitim programları geliştirmeliyiz.
